Yakan Ateş midir Yoksa Allah mıdır?

Ehl-i sünnet ve’l-cemâate göre yakmayı da ateşi de yaratan Allah’tır (celle celâluhû). Bu hususta dört yol vardır: Sebepler, sebeb olduğu şeylerde kendi tabiatı ve zâtıyla o işi yapar. Örneğin ateşin yakması suyun doyurması bıçağın kesmesi. Bu olayları yapan Allah (celle celâluhû) değildir ateştir, bıçaktır ve sudur derler. Bu kişiler icmâen kâfirdirler. Ancak deseler ki bunlar Allah-u Teâlâ’nın kendilerinde yarattığı bir kudretle bu işleri yaparlar. Bu kişilerin küfrü hakkında iki görüş vardır. En doğru olan bu kimselerin kâfir değil fasık, bid’atçı olmasıdır. Bunu söyleyenler Mu’tezile’lerdir. Bazıları ise yaratanın Allah (celle celâluhû) olduğunu söylerler. Ancak bununla beraber sebeb ve sebeb olunan arasında akli bir bağlantı olduğunu söyler. Şöyle ki o bağ olmazsa o iş olmaz. Yani ateş yakmaya sebebtir. Ateş varsa yanma da vardır, ateş yoksa yanma da yoktur derler. Bu kişiler peygamberlerin mucizeleri gibi harikulade olayları inkâr etmiş olur. Örneğin Hazreti İbrahim (aleyhisselam)’ı ateş yakmamıştı. Madem ateş varsa yanma da vardır. Neden Hazreti İbrahim (aleyhisselam) yanmadı? Ehl-i sünnetin dediği gibi yaratan Allah-u Teâlâ’dır. Ateşi de yanmayı da. Sebebi de sebep olunanı da...