Saîd (Cennetlik) ve Şakî (Cehennemlik) Kimdir?

Eş’arîler’e göre saîd, ezelde Allah-u Teâlâ’nın ilminde iman üzere ölen kişidir. Her ne kadar hayatını kâfirce yaşasa da son nefesine bakılır. Aynı şekilde şakî de ezelde Allah-u Teâlâ’nın ilminde küfür üzere ölen kişidir. Her ne kadar Müslümanca bir hayat yaşasa bile küfür üzere ölürse şakîdir. Her ne kadar ezelde Allah-u Teâlâ’nın ilminde şakî olmak ve son nefeste imansız gitmek birbirini gerektirirse de evliyalar ezelde Allah-u Teâlâ’nın ilminde şakî olmaktan korkarlar. Çünkü bu daha elem vericidir. Avam halk ise son nefeste küfür üzere ölmekten korkarlar. Mâturîdîler’e göre ise saîd kimse içinde bulunduğu anda iman üzere olandır. Eğer küfür üzere ölürse şakîlerden olur. Aynı şekilde şakî de içinde bulunduğu anda küfür üzere olandır. İman üzere ölürse saîdlerden olur. Bu doğrultuda bir kimseye mü’min misin diye sorulduğunda “inşallah mü’minlerdenim” diye cevaplaması Mâturîdîler’e göre câiz değildir. Ancak Eş’arîlere göre câizdir.