“Kul Kaderini Yaşar Bahtına Ne Çıkarsa.” “Kaderde Ne Varsa O Gelir Başa” Gibi Yapılan İşlerde, Meydana Gelen Olaylarda Kaderi Suçlar Nitelikte Cümleler Doğru mudur?

Bunlar ve benzeri sözler, inançlar kişinin ihtiyarî fiillerini inkâr eder. Kaderde ne varsa o gelir başa sözünden kulun cüzi iradesi yok sayılmak istenirse, cümle anlamca doğru olsa da, kasıttan dolayı yanlıştır. Halbuki kulun ihtiyarî yani kendi dilemesiyle yaptığı fiilleri vardır. Mesela A kişisi masanın üzerinden kalemi isterse alır isterse almaz. Aynı şekilde isterse günaha girer isterse girmez. İsterse kâfir olur isterse olmaz. Bu olaylar kişinin ihtiyarına yani tercihine kalmıştır. O yüzden bu ve benzeri sözlerden kesinlikle sakınılmalıdır. Cebriyyelere göre kişinin ihtiyarî fiilleri yoktur. Nasıl ki bir kıl parçası rüzgârda sağa sola rüzgârın geldiği yöne doğru hareket eder aynı şeklide kulda kaderin istediği şekilde hareket eder derler. Oysa ki kulun işlediği ihtiyarî fiiller Allah’ın (celle celâluhû) ilminde var diye değil, kişi yapmak istediği için olmuştur. Onun isteyeceği ve yapacağı şeyleri Allah (celle celâluhû) bildiği için, onun ilminde olduğu için kaderde de vardır. Ehl-i sünnet inancına göre bazı şeyler kişinin elindedir. Bazıları da değildir. Yani ihtiyarî fiiller kulun kendi istediği ile meydana gelir ancak doğduğu yer, hangi anne babadan doğma gibi şeyler ise tercih şansı olmaksızın Allah-u Teâlâ’nın dilediği gibi meydana gelir.