Kul İyilik Yaparsa Kesin Sevap Alır mı, Kötülük Yaparsa Kesin Azap Görür mü?

Ehl-i sünnet ve’l-cemaat’e göre Allah-u Teâlâ yapılan iyilik karşılığında sevap vermek zorunda değildir. Sevap vermesi Allah-u Teâlâ’nın fazlındandır. Yapılan kötülük karşısında azap etmek zorunda da değildir. Azâb etmesi de adaletidir. Mu’tezile’ye göre iyilik karşısında sevap vermesi kötülük karşısında azap etmesi Allah Teâlâ’nın tercihi ve iradesiyle ancak zorunludur. Hikâye edilir ki Afîfuddin Zâhid (rahimehullah) Mısır’da iken ona Bağdat’ta olan savaştan haber gelir. Bağdat’ta 40 gün savaş olmuştu. Binlerce insan ölmüş Hristiyanlar, Kur’ân’ları köpeklerin boynuna asmışlardı. Mescitleri kilise ve ümmetin kitaplarını ise dicle üzerine atmışlardı hatta kitaplar suyun üzerinde, hayvanların üzerinden geçtiği bir köprü haline gelmişti. Bunu duyan Şeyh Afîfuddin (rahimehullah) “ya rabbi! içlerinde çocuklar varken günahsızlar varken bu nasıl olur?” Diye hayıflandı. O gece rüyasında bir adam gördü adamın elinde bir mektup vardı mektubu aldı içine baktı. Şöyle yazıyordu: İtirazı terk et sana ne oluyor. Feleklerin hareketinde hükmün yoktur senin. Allah’ın (celle celâluhû) yaptığından sual etme. Kim ki bu denizin dalgalarına dalarsa helak olur boğulur. Velhasıl hiçbir taat Allah-u Teâlâ’ya fayda vermediği gibi hiçbir mâsiyet de zarar vermez. Hepsi Allah-u Teâlâ’nın yarattığıdır. Allah-u Teâlâ yarattıklarında istediği gibi tasarruf eder. Ne yapılan taat sevabı gerektirir ne de mâsiyet azâbı gerektirir. Bunlar itaat eden için sevaba isyan eden içinde azâba delalet emarelerdir. Allah-u Teâlâ isterse bunların delaletini de değiştirir. İsyan edene sevap itaat edene günah yazarım azap ederim de diyebilir. Aklen bu câizdir. Allah-u Teâlâ’nın yaptığından sual edilmez. Ancak şeriat yönünden Allah-u Teâlâ’nın vaadinden dönmesi câiz değildir. Çünkü bu bir eksikliktir ve Allah-u Teâlâ noksanlıklardan münezzehtir. Ancak Allah-u Teâlâ’nın tehdit ettiği meselelerde ikazından dönmesi câizdir. Çünkü bu kerem ve fazilettir. Ezcümle Allah-u Teâlâ’nın sevap vermede ve azâb etmede bir mecburiyeti yoktur. Dilediğini yapar, dilediğini yapmaz.