Anne-Baba’nın Her Sözünü Dinlemek Vâcip midir?

İbn-i Salâh (rahimehullah) fetva kitabında şöyle demiştir: “Âlimlerin ittifakı ile her emrettiklerini dinlemek vâcip değildir. Ancak anne babayı şiddetli bir şekilde üzecek ve onlara eziyet verecek fiiller büyük günahtır. Ancak dinen yapılması vâcip işlerden ise onların üzülmesine bakılmaz, günah değildir.” Birçok âlim şüpheli işlerde dahi onların sözünü dinlemeyi vâcip olarak görmüşlerdir. Ayrıca onların rızası olmadan canına veya azalarına zarar gelmesinden anne-babanın korktuğu her türlü yolculuk da câiz değildir. Bazı âlimler ilim talebi ve ticaret için onların izni olmadan da yolculuk yapmayı câiz kılmıştır.364 Eğer çocuğun yaptığı işten dolayı babası hafif sayılmayacak şekilde eziyet duyacak ve çok üzülecek olursa bakılır, eğer babasının bu şekilde üzülmesi örfen yanlış düşünülmeyecekse yani babası haklıysa çocuk ona karşı çıkamaz. Ancak babasının çocuğunun o davranışından ötürü aşırı derecede rahatsız olması örfen kimse tarafından makbul görülmeyip, babasının ahlaksızlığı ve akıl kıtlığı gibi sebeplerden kaynaklanmışsa çocuğun ona itaat etmesi gerekmez. Çünkü ona bu durumlarda dahi itaat etmesi gerekseydi babası ona “hanımını boşa” dediği zamanda itaat etmesi gerekirdi ki âlimler böyle yapması gerektiğini söylememişlerdir. Eğer denilse ki âlimler şöyle demişlerdir: “anne babası çocuğu nafile namaz kılarken ona seslendiklerinde en doğru görüş onlara cevap vermesinin vâcip olduğudur. Hatta çocuğunun çok zahid olması, bazı ibadetlerle uğraşması veya ilim okumak için dahi olsa yolculuk yapması onlara çok şiddetli eziyet verecekse anne-babasını dinlemesi gereklidir.” Cevap olarak denir ki: bütün bu meseleler anne-babanın duyduğu eziyetin akıl kıtlığından ötürü olmamasıyla sınırlandırılmıştır. Öyle ki duyan kişilerin hepsi çocuğu mazur görüp babasını hatalı görecek olsa çocuk babasına itaat etmeye mesul olmaz.365