Akıl Nedir?

Bu hususta birçok görüş vardır. Ehl-i sünnete göre arazi (cevher olmayan) bir şeydir. Bazılarına göre kendisiyle eşyanın gerekli, yasak ve mümkün kısımlarının bilindiği bir ilimdir. Bu halde ateşin yakması gibi şeyleri bilmek akıldır. Bazıları ilim olduğunu kabul etmezler. İlmin kendisine tabi olduğu tabii bir şeydir derler. Şirâzî (kuddise sirruh) “Güzel ve çirkini ayıran sıfat” olduğunu söylemiştir. Bu hususta söylenilen en güzel görüş “kişinin kendisiyle zaruri ve nazari ilimleri elde ettiği ruhanî bir nur olduğudur”. Bazıları “Allah’ın (c.c) dışında kimsenin bilmediği Rabbanî bir latifedir” demiştir. Onlara göre düşünmesiyle akıl, cesede hayat olmasıyla ruh, şehvetiyle nefis diye isimlendirilir. Dolayısıyla itibar farkıyla üçü de aynı şeydir. Ancak itibarlar farklıdır. Mu’tezile, Hariciler ve Felsefeciler cevher olduğunu söylemişlerdir. Bazıları bunu vesilelerle gaybı, görmekle hissedilen şeyleri bilen cevher olarak tefsir etmiştir. Böyle tefsir etmeyenler de vardır. İmamı Gazâli (rahimehullah)’a göre tamamen bir cevherdir.